A festa da ostra
Festa gastronómica declarada de interese turístico
A festa que máis identifica a este municipio de Soutomaior é a Festa da Ostra, que se celebra na parroquia de Arcade o primeiro fin de semana do mes de abril, no parque do peirao.
Nesta festa pódense degustar os saborosos moluscos que se crían nas marxes da ría de Vigo. O fitoplactón do fondo da mesma é un factor importantísimo á hora de dotalos dun sabor exquisito que os fai inconfundibles, sendo moi nutritivos pola súa riqueza en sales minerais e vitaminas.
Así describe este producto un dos nosos máis famosos escritores, Álvaro Cunqueiro.
A Festa da Ostra
A primeira Festa da Ostra organizouse no ano 1987. A idea partiu dos ostricultores da zona que consideraron como idónea a vila de Arcade para esta celebración, xa que foron os pioneiros no consumo, comercialización e exportación deste molusco, non só a outras partes de España, senon tamén de Europa. A idea nace coa intención de potenciar o consumo da ostra, xa que ten un importante papel na economía da vila, e desta forma proxectar a imaxe de Arcade como punto de referencia na producción e comercialización da mesma. Así, ostricultores, hosteleiros e comerciantes colaboran co Concello para a celebración da festa, que hoxe está considerada como unha das grandes da gastronomía galega. Non é unha casualidade que se escollera o primeiro fin de semana de abril como data para a celebración, xa que en esta época é cando a ostra está nas mellores condicións biolóxicas para a súa degustación. Xunto co atractivo que xa ten a ostra, únese nestes días de festa outros actos musicais, culturais, teatrais, etc… que fan que Arcade rebose de animación e alegría. Tampouco falla o pregón, que cada ano pola mañá inicia as festas.A tradición ostrícola en Arcade
Esta tradición gastronómica do cultivo da ostra data xa do tempo dos romanos. Por Arcade pasaba a Vía Romana que procedente de Redondela, ía a Pontevedra e Santiago. Moitos eran os que se detiñan a degustar as ostras. Fai moitos séculos, preparábanse as ostras fritas, que se facían en escabeche e enviábanse en pequenos barrís de madeira á corte madrileña; de apreciado consumo para Austrias e Borbóns.Aínda que hoxe en día, o máis común é comelas ó natural con limón.
Tamén se lle atribúe un valor afrodisíaco e dise que con elas Casanova recuperábase dos excesos amorosos. Os gregos comían polvo de cuncha de ostra en momentos de decadencia sexual, e en Atenas votaban escribindo na cuncha do molusco o nome do político que querían apartar do goberno, e o máis votado era condeado ó ostracismo (100 anos de desterro).
A maioría de ostras cultivadas en Galicia corresponden coa variedade plana (ostrea edulis), a máis común ou europea que tamén se atopa nas costas atlánticas, dende Noruega ata o sur de Marruecos, e nas costas mediterráneas, dende Gibraltar e a Costa Azul francesa ata o mar Negro. Aparte desta variedade, nos últimos anos xeneralizouse a ostra cóncava (crassostrea), e entre as desta especie, a xaponesa, de apariencia arrugada e tamaño máis grande. En menor medida tamén se introduciu a veciña ostra portuguesa u ostión, de valvas máis grandes e forma alargada e estreita, asi como ostras de orixe grego e turco. A variedade belon, procedente da poboación bretona Riec-sur-Belon, é considerada a de maior calidade e se clasifica según o seu peso.
O cultivo e o consumo da ostra
Cada vez hai menos bancos naturais de ostras nos fondos das rías galegas. O habitual é que hoxe se cultiven en viveiros aproveitando as bateas ou plataformas de cultivo. As ostras inmaduras, tamén chamadas “sementes de ostras”, colócanse en cestos redondos, unhas enriba doutras, e se sumerxen na auga ata a súa recolleita, unha operación que necesita en total de dous a tres anos de espera ata que a ostra adulta alcanza o tamaño comercial.
No momento de consumilas hai que abrilas cun coitelo especial corto e ancho.
Recoméndase abrilas polo lateral, e ainda que os expertos recomendan comelas crúas para que non perdan sabor, é habitual botarlles unhas gotas de limón.
Receitas con Ostras
Empanada de ostras hojaldrada
(ao estilo “Avenida”)
Ración para dez persoas:
Ingredientes: 100 ostras, 1 Kg de fariña, 4 cebolas, 1 pemento vermello, 1pemento verde, 1 tomate, 2 ovos, 500 gr. de mantequilla, 1/2 vaso de aceite, 750 ml. de auga e sal.
Preparación do recheo: bótase o aceite nunha tixola, engádese a cebola, pementos, tomate pelado e un chorro de coñac.
Realización da masa: misturar a fariña coa auga e o sal, engadir a manteiga e darlle 7 voltas, 3 á dereita e 4 ó revés. Unha vez que se ten a masa preparada estírase nun molde a cantidade necesaria, aproveitando a que sobre para facer a tapa, engádese o recheo e colócanse as ostras sen cociñar. Tápase a empanada coa masa sobrante e a continuación empregamos un pincel para barnizala cos ovos batidos.
Cocción: quéntase o forno a 220 grados, cando esté quente, deixase cocer a empanada durante 30 minutos.
Receta elaborada por: Restaurante Avenida, Avda. Castelao, 121. Telf.: 986 700 008 e 986 700 571 ( prepáranse baixo encargo).
Empanada de ostras
(ao estilo “O Rincón de Arcade”)
Ración para catro persoas:
Ingredientes: 8 pezas de ostras por persoa, 3 cebolas, 1 pemento vermello, 1 pemento verde, 1 tomate, 1 dente de allo, 1 sobre de azafrán, un pouco de sal, 3/4 de kg. de fariña, 50 gr. de levadura, 100 gr. de manteiga, 2 ovos, 1/4 litro de leite, 1/4 litro de auga e 2 cucharadas de aceite.
Para facer a masa: nun recipiente mistúrase o leite, coa auga, a levadura, a manteiga e o sal, todo mormo, bótaselle a fariña e os ovos, amásase e deixase levedar 15 minutos tapada con un pano.
Fondo: ponse nun cazo 1/4 litro de aceite con lámina de allo, deixase dourar e bótaselle a cebola e os pementos, todo picado durante 20 minutos, despois bótaselle a sal, o azafrán, e os tomates tamén picados. Estiramos a masa e colocamos a metade nunha placa untada con manteiga e ponse enriba o fondo, saltéanse as ostras nunha tixola e bótanselle dentro, tápase coa outra mitade da masa. Péchanse os bordes e pintanse con ovo batido por riba. Métese ao forno uns 20 minutos a 180º.
Receta elaborada por: Restaurante O Rincón de Arcade, Coutada 12 bis. Telf.: 986 700 507 ( prepáranse baixo encargo).
Ostas de Arcade ao Albariño de Vela
(Hotel Restaurante Isape)
Ingredientes: 1 ducia de ostras, 1 vaso de Albariño de Vela, 100 gr. de fariña, 1 dl. de aceite de oliva, 1/2 litro de fumé de marisco, 1 caciño de salsa de tomate, 6 rebanadas de tetilla.
Preparación: póchanse as ostras coa bechamel ao punto, engádese o tomate e gratínanse ao forno forte.
Receta elaborada por: Hotel Restaurante Isape, Estrada de Soutomaior. 36. Telf.: 986 700 008 e 986 700 571 (prepáranse baixo encargo).
Ostras panadeiras
(Restaurante Marisquería Arcade)
Preparación: cocer 2 ovos 8 minutos, escurrilos e deixalos enfriar, quitarlle a casca e picalos aparte, limpar e picar o perexil moi fino. Desmigar un pan, nunha tixola dourar o perexil no aceite de oliva virxe xunto coa miga de pan desmiuzada.
Abrir as ostras e quitar os moluscos das cunchas. Quitar as impurezas e volver a colocalos nas cunchas ben lavadas. Poñelas nunha fonte para servir, despois espolvorear con ovo duro picado e de seguido o frito de pan e perexil. Listas para servir.
Receta elaborada por: Restaurante Marisquería Arcade. Avda. Castelao 51-B.. Telf.: 986 700 226 ( prepáranse baixo encargo).
Ostras en escabeche real
(Restaurante Arcadia)
Ingredientes para 5 persoas
Preparación: 5 ducias de ostras, 4 dentes de allo, 3 guindillas, 3 follas de loureiro, 2 culleradas de pimentón dulce, 1 cullerada de pimenta negra, 1/2 litro de aceite de oliva, 1/2 litro de viño de Rueda branco, 1/2 litro de vinagre, 1/2 litro de auga e unha cullerada pequena de sal.
Isto refogado coas ostras.
Tempo de elaboración, sobre 45 minutos aproximadamente.
Receta elaborada por: Restaurante Arcadia, Avda. Castelao, 25-A, Telf.: 986 700 037 (prepáranse baixo encargo)
Ostras con verduriñas do mar
(Pousada do castelo de Soutomaior)
Ingredientes: 1 ducia de ostras, 100 gr. de salgada de algas wakame, arroz branco, 200 gr. de leituga de mar (alga)
Para a emulsión de perexil: 2 xeos, una poliña de perexil fresco, aceite de oliva virxe extra. Tritúranse todos os ingredientes e engádese aceite como se fose maionesa ata que emulsione.
Preparación: branquear a leituga de mar e triturar cun fumet. Pasar por un coador fino. Ferver o arroz branco neste caldo e engadir sal. Abrir as ostras e separar da cuncha. Colocar unha base de salgada de algas wakame sobre a cuncha e enriba pomos as ostras engadindo un chorriño de limón.
Presentación do prato para 4 persoas: colócanse 3 ostras por prato xunto co arroz como guarnición. Pódese decorar cunha emulsión de perexil.
Receta elaborada por:
Pousada do Castelo de Soutomaior
Telf.: 986 700 105 (prepáranse baixo encargo)